Een groep van 25 personen is zaterdagochtend het terrein van benzinehandelaar Vitol in de haven van Amsterdam binnengedrongen om de werkzaamheden op het terrein stop te zetten. De boodschap van de actievoerders: stop met de export van gifbenzine naar West-Afrika – en maak een einde aan het tijdperk van fossiele brandstoffen.
Geruchtmakend rapport gifbenzine
Directe aanleiding voor de actie is het onderzoek dat vorig jaar september door het Zwitserse bureau Public Eye gepubliceerd werd. Daaruit bleek dat onder andere het Nederlandse bedrijf Vitol, de grootste benzinehandelaar ter wereld, via de havens van Amsterdam en Rotterdam op grote schaal gif dumpt in West-Afrika. Schadelijke stoffen worden door Vitol toegevoegd aan benzine en diesel. Daarbij lopen de gehaltes aan zwavel, benzeen en andere stoffen op tot honderden keren hoger dan in Europa is toegestaan. Het gebruik van deze brandstoffen kan daardoor leiden tot ernstige gezondheidsproblemen en vroegtijdig overlijden. In het jargon worden deze brandstoffen daarom ‘African quality’ genoemd.
Het einde van het tijdperk van de fossiele brandstoffen
De actievoerders van Climate Justice Amsterdam richten hun pijlen tegelijk op de hele fossiele industrie in de havens van Amsterdam en Rotterdam: “Dat het klimaat verandert is ondertussen voor iedereen zichtbaar. Na 22 jaar klimaatconferenties van de Verenigde Naties stijgt de mondiale uitstoot van broeikasgassen echter nog steeds. Nederland draagt een bijzondere verantwoordelijkheid voor de ramp die zich voor onze ogen ontvouwt, omdat de grootste olie- en steenkoolhavens van Europa in Amsterdam en Rotterdam liggen. Niet veel mensen zijn zich bewust van de ernst van de situatie, mede omdat de politiek pretendeert ambitieuze klimaatdoelstellingen na te streven. In werkelijkheid blijft het bij mooie en vooral sussende woorden. Met onze actie willen wij de alarmklok luiden voor hele samenleving: sta op! Alleen met massaal verzet zal het lukken om een einde te maken aan het tijdperk van de fossiele brandstoffen.”
Klimaatrechtvaardigheid
Climate Justice Amsterdam pleit daarnaast voor een andere benade
ring van klimaatverandering, gebaseerd op rechtvaardigheid en het aanpakken van de onderliggende oorzaken: “Klimaatverandering gaat niet alleen over CO2 concentraties en fossiele brandstoffen, het is een ethisch en politiek probleem. De rijkste 10% van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor de helft van de mondiale CO2 uitstoot, terwijl de armste helft slechts 10% bijdraagt. Uiteindelijk zullen wij allemaal onder de gevolgen lijden, maar op dit moment worden de mensen die de minste verantwoordelijkheid dragen als eerste geraakt. Terwijl deze gemeenschappen ook de minste middelen hebben om zichzelf te beschermen. Klimaatverandering is daarom een vorm van structureel geweld dat niet los is te zien van historisch gegroeide sociale en economische ongelijkheid. Om deze crisis succesvol en op een rechtvaardige manier aan te pakken moeten we op zoek gaan naar de dieper liggende oorzaken. Hoe komt het dat wij in een economisch systeem leven dat blind is voor ethische en morele overwegingen en in de jacht naar altijd hogere winsten Russische roulette speelt met de aarde, mensenlevens en onze collectieve toekomst?”
Verontwaardiging maar geen halt export gifbenzine
Minister Lilianne Ploumen (Buitenlandse Handel) noemde het vorig jaar ‘een grof schandaal’ als bedrijven willens en wetens giftige brandstoffen naar Afrika vervoeren. Ook in de Tweede Kamer verklaarden PvdA, SP, GroenLinks en ChristenUnie een einde te willen maken aan de zwaar verontreinigde brandstoffen in de havens van Amsterdam en Rotterdam. In de Amsterdamse gemeenteraad was eveneens stevige kritiek te horen van onder anderen de SP, PvdA en GroenLinks. PvdA-raadslid Carolien de Heer riep de haven op een moreel oordeel uit te spreken: “Aan sommige praktijken moet je niet willen meewerken.”
Volgens Climate Justice Amsterdam, zijn er echter nog geen consequenties verbonden aan deze collectieve verontwaardiging. “Ronduit schandalig, temeer omdat een juridische analyse van het Center for International Environmental Law in februari concludeerde dat de Nederlandse overheid internationale verdragen schendt door de export van gifbenzine niet te verhinderen. Het verdrag van Basel classificeert deze brandstof als “hazardous waste” en het verdrag van Bamako verbiedt de export. Maar los daarvan is de export van gifbenzine op zijn minst minst ethisch onaanvaardbaar. Deze giftige diesel zorgt voor tienduizenden vroegtijdige doden en onschatbaar menselijk lijden. Na de kortdurende ophef van vorig jaar is er echter niets veranderd: Vitol blijft haar winsten maximaliseren ten koste van de gezondheid van mensen in West Afrika,” aldus woordvoerster Hannah de Haan.