Introductie van een gezamenlijke serie over systeemverandering
Dit artikel is het begin van een reeks bijdragen om de crises waarmee we worden geconfronteerd te begrijpen, en feiten, meningen en baanbrekende ideeën te verkennen om samen de weg naar een betere toekomst te bepalen. Wil jij bijdragen? Stuur een e-mail naar info@code-rood.org
Het systeem wankelt
‘Het voelt alsof de wereld voortdurend in crisis verkeert – meer dan ooit‘
Het staat buiten kijf dat we een beslissend moment in onze geschiedenis hebben bereikt. We leven in vreemde tijden waarin de wereld voor velen van ons stilstaat. Velen van ons zijn de afgelopen weken onze baan kwijtgeraakt en de economieën komen tot stilstand. Zelfs na de eerste waarschuwingssignalen hadden we de gevolgen niet kunnen voorzien, en we wachten lijdzaam af wat er nu zal gebeuren. Toch kwam deze crisis niet uit de lucht vallen. Deskundigen waarschuwen al lange tijd voor de kans op een ernstige wereldwijde pandemie als gevolg van de manier waarop we met dieren omgaan, het constante internationale vliegverkeer, onze vernietiging van gebalanceerde ecosystemen, extreme sociale ongelijkheid, sterk ondermijnde gezondheidszorgstelsels enzovoort enzovoort. Een wereldwijde crisis kan niet eenvoudigweg worden herleid tot één enkele oorspronkelijke oorzaak. Deze huidige crisis is uniek omdat het een belangrijk keerpunt kan zijn. Hoe we deze crisis aanpakken en het effect die de crisis op ons heeft, zal onze wereld en ons leven beïnvloeden op een ongekende manier, en zal lange termijn implicaties hebben op onze manier van werken, hoe we consumeren en hoe we met de natuur en de wereld omgaan.
De uitkomsten zijn nu nog onbekend, maar dat hoeven we niet te accepteren.
Het systeem is kapot en kan niet worden gerepareerd. We hebben een nieuw systeem nodig.
Ons systeem is al eeuwenlang stuk, van autoritaire monarchieën tot ons huidige neokoloniale kapitalistische tijdperk. Het is een systeem waarvan de fundamenten rusten op een onstabiele ondergrond. Het neoliberale kapitalisme draait op een ingewikkeld systeem van structureel geweld en onderdrukking dat de onderdrukten ervan weerhoudt te denken dat het anders kan. Bovendien is het een systeem dat afhankelijk is van economische crises, en zichzelf herstelt door natuurlijke hulpbronnen en menselijke arbeid te exploiteren. De meerderheid komt niet in opstand tegen een dergelijk systeem, want wordt verleid door het vooruitzicht van rijkdom en welvaart, ondanks het feit dat het systeem opwaartse sociale mobiliteit juist tegenhoudt. Velen zijn getuige van de vernietiging van levendige ecosystemen en inheemse groepen en vergoelijken dit als noodzakelijk voor een gemakkelijker leven. Dit is de grote misvatting van ons systeem.
Inheemse bevolkingen strijden al eeuwen tegen koloniale milieuvernietiging. Westerse milieuactivisten slaan pas sinds de jaren veertig alarm, met schrijvers als Aldo Leopold die een filosofisch kader biedt of, om zijn woorden te gebruiken, een ‘land-ethiek’ en stelt: ‘Iets is pas juist als het de integriteit, stabiliteit en schoonheid van de biotische gemeenschap in acht neemt’. Twintig jaar later schreef Rachel Carson haar bevindingen over de ecologische kosten van nalatige, destructieve, antropocentrische menselijke activiteiten op in Silent Spring en stond daarmee aan het begin van de milieubeweging. Zestig jaar later worstelen we nog steeds met dezelfde problemen. De sirenes loeien en toch gaat ‘business-as-usual’ gewoon door. Als we geen actie ondernemen om de basis van ons systeem aan te pakken, zal onze positie keer op keer verslechteren.
Wereldwijde solidariteit: voor mensen, door mensen.
Gezamenlijk moeten we deze gelegenheid gebruiken om de stukken bij elkaar te rapen en onze wereld te hervormen op een manier die ons allemaal ten goede komt. Het systeem moet opnieuw worden vormgegeven door de mensen en voor de mensen. Onszelf hieraan herinneren is essentieel om verandering te realiseren en de macht van conglomeraten en gecentraliseerde netwerken terug in handen te krijgen. We kunnen niet toestaan dat anderen het systeem voor ons opnieuw opbouwen. We kunnen regeringen niet toestaan wetgeving door te voeren die ervoor zorgt dat banken en de fossiele industrie de overwinnaars worden van deze crises en hun uitbuitende activiteiten hervatten terwijl de rest van de bevolking in de goot achterblijft. We kunnen niet toelaten dat apocalyptische doom-scenario’s ons vermogen om echte verandering tot stand te brengen belemmeren.
Hoewel het coronavirus nog steeds schokgolven over de hele wereld verspreidt (en dat de komende maanden zal blijven doen), is het essentieel dat we de discussie over het virus gaan uitbreiden met discussies over de onderliggende problemen die deze crisis heeft blootgelegd, met name de impact van de mens op het klimaat, de kwetsbaarheid van onze wereldeconomie en de staat van onze gezondheidszorgsystemen. COVID-19 domineert de krantenkoppen en overschaduwt veel van de andere schadelijke activiteiten die nog steeds bezig zijn. De Wet’suwet’en gemeenschap in het westelijke koloniale Canada blijft vechten tegen de aanleg van de Coastal Gaslink-pijpleiding. Bolsonaro blijft wetenschappelijk bewijs negeren waardoor het Braziliaanse Amazone-regenwoud wordt vernietigd en het leven van inheemse gemeenschappen in gevaar wordt gebracht. Shell blijft manieren vinden om in deze periode het hoofd boven water te houden, waarbij de gezondheid en veiligheid van haar werknemers in gevaar wordt gebracht door hen tijdens deze pandemie te dwingen te blijven werken en zieke medewerkers zelfs in quarantaine plaatst op een booreiland in de Noordzee, allemaal in het kader van winst. Het is belangrijk dat we onze ogen openhouden en het virus onze visie op de toekomst niet te laten vertroebelen.
Schreeuwende leiders, holle oplossingen.
In onzekere tijden is het absoluut cruciaal om degenen, die arrogant lijken te weten wat het beste is voor iedereen, te blijven bevragen. ‘s Werelds beste volksgezondheidsexperts, immunologen en virologen hebben nog steeds een gezonde dosis scepsis en geven toe dat zelfs zij niet precies weten hoe dit allemaal zal verlopen. We zien dat de schadelijkste leiders elke mogelijkheid aangrijpen om de verantwoordelijkheid bij henzelf weg te halen en in plaats daarvan naar anderen te wijzen.
Binnen deze aanpak zijn problemen in de gezondheidszorg ten tijde van een crisis niet het gevolg van structurele tekorten in mensen en middelen, maar het gevolg van een virus dat ‘gewoonweg niet te bevatten’ was. Wanneer deze zelfde retoriek wordt toegepast op de klimaatcrisis, is het mislukken van een nationaal actieplan niet de schuld van lobbyende oliebedrijven, maar van de ‘onoverkomelijke kracht’ van klimaatverandering. Dit soort vingerwijzen en het afschuiven van verantwoordelijkheid doet niets anders dan het opnieuw bevestigen van de status-quo en slaagt er op geen enkele manier in een hoofdoorzaak aan te pakken. Het moedigt enkel passiviteit en hopeloosheid aan en versterkt de kwetsbaarheid van de minst gehoorde en meest achtergestelde groepen.
Isolatie staat niet gelijk aan stilstand.
Het is essentieel deze tijd te gebruiken om na te denken over zowel het persoonlijke als het planetaire en hiernaar te handelen. De komende maanden ligt onze prioriteit bij het vinden van manieren om wetgeving en beleid die de macht bij uitbuitende krachten blijft leggen te veranderen. Terwijl we onze inspanningen voortzetten om de klimaatverandering aan te pakken, moeten we dezelfde soorten anticiperende maatregelen gebruiken die met succes zijn toegepast voor COVID-19 in landen als Zuid-Korea en Taiwan. We moeten de curve voor zijn en voorbereid zijn op obstakels voordat ze zich voordoen. Alleen als we proactief zijn in plaats van reactief maken we een haalbare kans. De enige manier waarop we de veiligheid van onze bevolking en van onze planeet kunnen garanderen, is het reageren op crises met een wereldwijde en uniforme aanpak die gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek.
Hoewel er wereldwijd continue nieuwe informatie over het virus beschikbaar komt, hebben we, als het grote publiek, een punt bereikt waarop we wat betreft het virus weten wat we moeten weten: thuisblijven, ons isoleren en ons fysiek van elkaar distantiëren zal ons de essentiële tijd geven om deze crisis in de volksgezondheid op te kunnen lossen. Het zal landen in staat stellen de benodigde testkits en medische middelen te verzamelen om betere maatregelen te kunnen nemen. We moeten niet voorbereid zijn op weken, maar op maanden van sociale distantie, isolatie en quarantaine, en het is essentieel dat we deze tijd gebruiken om politiek geëngageerd te blijven en ons uit te spreken over onze behoeften en verlangens naar verandering. In plaats van dit feit te verwerpen, moeten we het omarmen. Het is uiteindelijk aan ons om te beslissen hoe we de toekomst vorm zullen geven. Het virus zal ongetwijfeld een groot effect hebben op de komende jaren, maar het heeft geen zin om de komende maanden steeds dezelfde twijfels, zorgen en mogelijk verkeerde informatie te verspreiden.
Collectieve groei, collectieve actie.
Als we iets kunnen leren van dit enigszins surrealistische moment van isolatie en quarantaine, is het dat elke sociaaleconomische structuur afhankelijk is van de deelname van werkende mensen, degenen die ons voedsel maken, onze schappen bevoorraden en openbare ruimtes onderhouden. Zonder collectieve beroepsbevolking staat de economie stil. Niets kan bloeien, er kan geen winst worden gemaakt. Deze periode van isolatie herinnert ons eraan hoe belangrijk onze bijdragen zijn en hoe krachtig collectieve actie is. Collectieve actie vereist dat we leren van elkaars ervaringen, dat we kennis niet langer zien als een gecentraliseerd machtsobject, maar als iets dat ons allemaal toebehoort en alles omvat, van lokale kennis over het land tot wetenschappelijke expertise. We moeten wetenschap blijven bedrijven, de waarde van empirisch onderzoek erkennen en expertise zien als een onuitwisbare schat aan kennis die we kunnen gebruiken om onze wereld te verbeteren. We moeten in deze periode gezondheidswerkers vertrouwen, net zoals we klimatologen en milieu-experts moeten vertrouwen als we het over klimaatverandering hebben. We moeten onszelf eraan herinneren dat we te allen tijde beschikken over de communicatiemiddelen en ervaringen die we nodig hebben om ons systeem te destabiliseren en zo te reconstrueren dat het rechtvaardig is voor iedereen, met maatregelen die prioriteit geven aan de gezondheid van de planeet, het welzijn van de mensheid en het verbeteren van de wereldeconomie.
Een oproep voor bijdragen
Over al deze zaken kan veel meer worden gezegd en er zijn ongetwijfeld nuances die in deze eerste opmerkingen over het hoofd zijn gezien. Daarom nodigen we iedereen in onze achterban uit om deel te nemen aan een serie die zich richt op de systemische veranderingen die nodig zijn om huidige en toekomstige crises en onrechtvaardigheden te voorkomen en te overwinnen. We nodigen onze volgers uit om bij te dragen door middel van artikelen, onderzoek, kunstwerken of elke andere vorm van geïnformeerde creatieve expressie! Ons streven is om de intersectionele aspecten te benadrukken die onvermijdelijk naar voren komen bij het aanpakken van zoiets ingewikkelds als een collectief gedreven systeemverandering. We hopen in deze serie een diversiteit aan stemmen te horen die onze lezers kunnen helpen om andere waardevolle bronnen, professionals en experts te leren kennen. Ons doel is om te leren en te groeien als beweging en samen visies, strategieën en tactieken te blijven ontwikkelen in deze digitale tijden. Het is tijd om geschiedenis te schrijven! Let’s go!
Als je een bijdrage wilt leveren, kunt je een e-mail sturen naar info@code-rood.org waarin je kort je idee uitlegt als startpunt voor het bespreken van praktische vervolgstappen.